Tên di sản : Mộ và Đền thờ Nguyễn Quán Nho
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 1034/ QĐ – BTBVH
Giới thiệu
Đền thờ và lăng mộ của Nguyễn Quán Nho đều nằm trong khu dân cư thuộc thôn Dương Hòa, xã Thiệu Hưng, có kí hiệu trên bản đồ địa chính của xã là 411/330 và 398/600 (khu vực đền thờ). Khu vực lăng mộ có ký hiệu 107/60.
Về ngôi đền thờ: Đền thờ Nguyễn Quán Nho dựng theo hướng Tây Nam ở giữa khu dân cư thôn Dương Hòa. Theo các cụ cao niên trong làng kể lại rằng trước đây, ngôi đền thờ của ông Nguyễn Quán Nho có quy mô khá lớn. Phía trước là Bái đường (sân) rất rộng. Tiếp đến là nhà Tiền đường (5 gian). Phía sau Tiền đường là sân hậu, rộng khoảng 1,5m. Sau cùng là nhà chính tẩm. Hợp với tiền đường theo hình chữ “Nhị”. Nhưng vì hỏa hoạn nên chỉ còn lại nhà chính tẩm. Từ đó đến nay được sửa sang nhiều lần để thờ phụng.
Hiện nay, những đồ thờ cúng vẫn còn được giữ như long ngai, bài vị, đại tự, câu đối và sắc phong. Đặc biệt là bức ảnh truyền thần của Nguyễn Quán Nho vễ năm 1698. Đây là một di vật cực kỳ quý hiếm mà không phải ở bất cứ di tích của danh nhân nào cũng để lại cho hậu thế chân dung của mình. Bức ảnh truyền thần được vẽ trên vải nỉ, sơn màu. Kích thước 1,10m x 1,65m, đã khắc họa lại một cách sống động và phản ánh được nét “thần” của con người Nguyễn Quán Nho. Đó là gương mặt “trung hậu, khoan dung, tài giỏi hơn người”. Có thể nói, tấm hình đã phản ánh trọn vẹn đức độ, tài năng của ông Nguyễn Quán Nho như những lời nhận định, đánh giá của người đương thời cùng những lời ngơi ca của người đời sau. Ngoài ra, ở đền thờ còn có bức đại tự và 2 tấm bia ca ngợi công trạng, đức độ của ông.
Ngôi đền thờ Nguyễn Quán Nho đã bị mất mát quá nhiều. Kiến trúc nhỏ bé còn lại hôm nay cùng những hiện vật liên quan đang được bảo quản ở đây là di tích cực kỳ quan trọng rất đáng trân trọng bảo vệ, giữ gìn phát huy tác dụng.
Lăng mộ Nguyễn Quán Nho: Hiện nay nằm trong khu dân cư thôn Dương Hà, cách đền thờ không xa. Khu lăng mộ của ông đã được bao phong hết sức chu đáo, gồm phần mộ: dài 10m x rộng 8m. Vừa qua chính quyền địa phương đã dành một khoản kinh phí để tôn tạo khu lăng mộ của ông. Dự kiến của địa phương trong năm nay sẽ tiếp tục tôn tạo khi đền thờ và lăng mộ của Nguyễn Quán Nho khang trang hơn.